Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasında barış anlaşmasının önündeki engeller nelerdir? – Son bölüm

Uluslararası Tasnim haber ajansının raporuna göre, ilk bölümde Raporun Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasındaki barış anlaşmasının önündeki engelleri ele aldık ve Güney Kafkasya’ya yönelik jeopolitik mücadelenin arttığını ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ne kadar aracı güçler arasında arabuluculuk yapmaya ve jeopolitik gerilimi azaltmaya çalıştığını açıkladık. Bu süreci çevreleyen gerilim, ancak Ermeni hükümetinin geleneksel ittifaklardan çekilmesi, Rusya’ya yönelik eylemler ve Batı’nın Ermenistan’a verdiği destek, barış süreci için büyük sorunlar yarattı.

Amerika’daki Lehigh Üniversitesi’nde siyaset yorumcusu ve profesör olan Arman Grigorian şöyle diyor: Tarafların fikir ayrılıkları olduğu temel konular var ve bunlar üzerinde anlaşmaya varmak zaman alıyor. İki ana engel var. Biri Azerbaycan ile Nahçıvan arasındaki ilişkiler meselesidir, durum ne olacak, bunu kim kontrol edecek, kim garanti edecek. Sözleşmenin garantörünün kim olacağı konusundaki belirsizlik nedeniyle sözleşmenin ertelendiğini düşünüyorum.Ermenistan gerilimi azalttı ancak yıl sonundan önce bir anlaşma imzalanması pek mümkün görünmüyor. Azerbaycan, 30 yıllık işgalin tazminatı, savaş suçlularının Bakü’ye resmen nakledilmesi ve Zangzor ulaşım koridoruna ilişkin resmi bir anlaşma olmadan bu anlaşmanın imzalanmasını kabul edilebilir bulmuyor. Bütün bunlar gerçekleşirse Azerbaycan barışı kabul edebilir. Ermenistan bu konuyu kabul etmezse statüko anlaşma olmadan da devam ettirilebilir.

İngiliz gazeteci Onenik James Krikorian şunu düşünüyor: barış anlaşması müzakerelerindeki sorunlu konulardan biri hak meselesidir ve Karabağ’ı terk eden Ermenilerin güvenliğidir. Hatırlarsanız Grenada deklarasyonunda onların gönüllü geri dönüşlerinin yanı sıra geri dönüşlerini sağlayacak ve denetleyecek bir tür uluslararası mekanizmadan da bahsediliyordu. Bu açıklamanın, Ermenistan, Fransa, Almanya ve Avrupa Konseyi liderlerinin toplantısında hazır bulunmayan Azerbaycan tarafından imzalanmadığını da belirtmek gerekir. Bakü bu konuya yanıt olarak 35 yıl önce Ermenistan’ı terk eden Azerbaycanlıların gönüllü geri dönüşlerinden de bahsediyor. Bu karşılıklılık kesinlikle yeni değil. Aynı şey ulaşım konusunda da yaşandı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, ADA Üniversitesi’nin düzenlediği forumda yaptığı konuşmada şunları söyledi: Eğer Azerbaycan’da yaşayan Ermeniler, Azerbaycan’da ulusal bir azınlık olarak anılırsa. Taslak anlaşmada, Ermenistan’dan sürülen Azerilerin haklarının verilmesi ve Ermenistan’a dönüp orada yaşamaları öneriliyor. Ayrıca bu hususun sözleşmeye yansıtılması gerekmektedir. Karabağ’daki Ermenilerin hakları ve güvenlikleri gibi onların hakları ve güvenlikleri de korunmalıdır. Böylece 19 Eylül’deki terörle mücadele operasyonundan sonra bu engel ortadan kalkmış görünüyor, ya barış anlaşmasında her iki ulusal azınlığa da değiniyoruz ya da hiç değinmiyoruz.

Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel bu konuyla ilgili şunları söylüyor: Dağlık Karabağ Ermenilerinin hakları ve güvenlikleri Azerbaycan anayasası çerçevesinde sağlanmalıdır. Etnik Ermenilerin geri dönme veya en azından Azerbaycan’ın o kısmını ziyaret etme hakkına sahip olması, güvenliklerinin ve haklarının sağlanması gerektiğine inanıyoruz. Azınlıkların korunmasına ilişkin, Azerbaycan Anayasası’na göre uyulması gereken ve azınlıkların haklarının bunlar çerçevesinde sağlanması gereken uluslararası standartlar bulunmaktadır.

Barış anlaşmasının imzalanmaması riskleri artırıyor

Ermeni siyasi yorumcu Arman Grigoryan’a göre Azerbaycan’ın çözülemeyen sorunları var Sorunları güç kullanarak çözmek için yaratıyor.

Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki güç asimetrisinin ve jeopolitik belirsizliğin bu sorunu derinleştirdiğine inanıyor. Taraflar diplomatik bir çözüme ulaşamazlarsa, müzakere masasında başaramadıklarını elde etmek için güç kullanma eğilimi her zaman vardır.Barış anlaşmasının kısa sürede imzalanmaması sorunun çözümünü zorlaştıracaktır. . Böyle bir durumu komşu hükümetler ve toplumlar açısından hiçbir zaman normal veya sağlıklı bulmadım.

Krikorian, bu süreci geciktirmenin her iki ülke halkının da çıkarına olmadığını belirtiyor. birlikte yaşamaktan tamamen izole edilmiş durumda.

Arabuluculuk yapan ülkeler nasıl hareket etmeli?

Azerbaycanlı siyasi yorumcu Farhad Memmedov, Rusya ve Amerika’nın Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış sürecini olumsuz etkilediğine inanıyor. Ülkeler ne kadar az inisiyatife sahip olursa o kadar iyidir. İçinde bulunduğumuz döneme, yani 19 Eylül terörle mücadele operasyonundan sonraki koşullara adaptasyonun sürdüğünü düşünüyorum. Bu süreçte Batı’nın yaklaşımında Azerbaycan’la yaşanan krize de tanık olduk. Azerbaycan ve Ermenistan, uluslararası jeopolitik arka plan izin verdiği sürece aracısız temasları sürdürebilir ve bu barış anlaşmasına ilişkin adımlar atabilirler.

Azerbaycanlı siyasi yorumcu Toral Hamid, Azerbaycan ve Ermenistan’ın ortak açıklamasına inanıyor Ermenistan’ın 7 Aralık’ta, Ermenistan ve Azerbaycan’ın sınır çizme komisyonlarının ise 30 Kasım’da Kazak-İjvan sınırında toplanması, tarafların doğrudan müzakere yapabileceğinin kanıtıdır. Ancak sınır belirleme Sovyet haritalarına dayanacağı için her durumda Rusya’nın arabuluculuğuna ihtiyaç duyulabilir. Burada da pek çok şey Ermenistan’ın göstereceği pozisyona bağlı.

İngiliz gazeteci ve siyasi yorumcu Onenik James Krikorian, arabulucuların tarafsız olmasının önemli olduğuna dikkat çekiyor. : Her ne kadar Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanları Cenevre, Tiflis veya Washington’da ikili görüşmelerde görüşseler de, Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin katılımıyla üst düzey toplantılar her zaman diğer tarafların katılımıyla yapılıyor ve bu da giderek ciddileşen anlaşmazlıklara yol açıyor. jeopolitik çıkarların artan etkisi ile ilgili sorunlar. .

Komşu ülke Gürcistan’ı ikili görüşmeler için uygun bir yer olarak görüyor ve şunu vurguluyor: Ben şahsen Gürcistan’ın daha çok ticari olarak kullanılmasını isterim. Arabuluculuk sürecinin devam edip etmediğine bakılmaksızın müzakerelerin yapılacağı yer. Bu, seyahat ve sıklık açısından lojistiği basitleştirir ve liderler düzeyinde olmak zorunda değildir. Dışişleri bakanları bir kez Tiflis’te buluştular ve daha tarafsız ve daha yakın bir yer varken neden Amerika’ya gidip birbirleriyle buluşup müzakere yapmaları gerektiğini anlamıyorum.

Zahed Arouj Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin bir temsilcisi, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış anlaşmasının Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra imzalanabileceğine inanıyor.

mesajın sonu/