Azerbaycan Cumhuriyeti’nin bu yılın 11 ayında ithalatında artış ve ihracatında azalma

Uluslararası Tasnim Haber Ajansı grubunun raporuna göre, Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Komitesi, 2023 yılının 11 aylık döneminde Azerbaycan Cumhuriyeti’nde gayri safi yurtiçi hasılanın 110 milyar 200 milyon manat olduğunu açıkladı. Bu tutarın bir önceki yıla göre %0,8 oranında arttığı bildiriliyor.

Bu raporda şunlar belirtiliyor: Petrol ve gaz sektöründe KDV %1,6, petrol dışı sektörlerde ise KDV %1,6 azaldı. sektöründe %3,2 oranında artış yaşandı. GSYİH’nın %41,2’si sanayi, %9,9’u ticaret ve otomobil, %6,3’ü ulaştırma ve depolama, %6,1’i tarım, ormancılık ve balıkçılık, %5,0’ı inşaat, %2,4’ü turizm, konaklama ve konaklama, %1,7’si bilişim alanlarındadır. ve iletişim, %18,0 ise diğer alanlara düştü. Ürünlere ve ithalata uygulanan net vergi, GSYİH’nın %9,4’ünü oluşturuyor.

On bir ayda kişi başına düşen GSYİH 10.856 manat oldu.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin bu yılın 10 ayında dış ticaret cirosu 37 milyar 367 milyon dolar oldu. İhracat 23 milyar 193 milyon dolar, ithalat ise 14 milyar 174 milyon dolar oldu. Bu dönemde ithalat %4,6 oranında artarken ihracat %7,7 azaldı.

Ekonomi uzmanı ve Azerbaycan Milli Meclisi üyesi Vuqar Bayramov şöyle diyor: Enerji ürünleri fiyatları bir önceki yıla göre ihracatı düşürdü. Ancak ithalattaki artış eğilimi devam etti. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre yurt dışından daha fazla ürün alındığı anlamına geliyor.

Bu ekonomi uzmanı şunu ekliyor: İthalat ülkeden para çıkarır, ihracat ise para getirir. Bu bakımdan ithalat hacminin artması, paranın ülkeden çıkışı açısından arzu edilen bir durum değil. Bu dönemde gıda ürünleri ithalatı da arttı. Sığır eti ithalatı yüzde 93,3, sigara yüzde 48,9, şekerleme unu yüzde 12,7, çikolata ve çikolatalı ürünler yüzde 12,6, taze sebze ithalatı ise yüzde 4,9 arttı. İthal ikame sürecinin hızlandırılması çok önemli. Özellikle gıda ürünlerinde yerli üretimin yaygınlaşması nedeniyle ithalata bağımlılığın ortadan kaldırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Edinilen bilgiye göre bu yıl 1 Kasım’a kadar maaşlı çalışan sayısı Azerbaycan Cumhuriyeti’nde işçi sayısı 1 milyon 729 bin 400. kişi oldu Bunlardan 896 bin 900’ü ekonominin kamu sektöründe, 832 bin 500’ü ise sivil sektörde çalışıyordu.

Maaşlara bakıldığında aylık ortalama nominal nominal maaşlı çalışanların maaşı ise 921,1 manat oldu. Ocak-Kasım 2023 döneminde ülkedeki ticari ağlardan 51,3 milyar manat değerinde ürün satın alındı. Bu miktarın 28,7 milyar manatı yani yarıdan fazlası gıda ürünleri, içecek ve tütün ürünlerine ayrılıyor. Geriye kalan 22,6 milyar manatın ise gıda dışı mallar satın alındığı görüldü. Geçen yılın aynı dönemine göre gıda ürünlerine ilişkin harcamalar yüzde 2,4 arttı.

On bir ay boyunca herkes ayda ortalama 459,2 manat kazandı. Bunun yarısından fazlası yani 256,8 manat gıdaya harcandı.

Bağımsız Azeri uzman ve ekonomistler yaptıkları açıklamalarda gelirlerinin %30’undan fazlasının gıda ürünlerine harcanmasının yoksulluğa işaret ettiğini sürekli belirtiyorlar. Gelir o kadar düşük, fiyatlar o kadar yüksek ki insanlar gıda dışında hiçbir şey harcayamıyor.

Azeri ekonomist Natiq Jafarli şöyle diyor: Dünya pazarında bir şeyin fiyatı yükselir yükselmez, Azerbaycan’daki fiyatları hemen etkiliyor. Dünyada fiyatlar düştüğünde bu durum Azerbaycan’ı hemen etkilemiyor.

İthalat tekelinin en büyük sorununun ithalatta tekel şirketlerin hegemonyası olduğuna inanıyor. Ülkemizde devlet kurumları tekelden bahsettiğinde bir sebepten dolayı gidip perakende satış mağazalarını kontrol ediyorlar. Bu çok anlamsız bir yaklaşımdır. Bu satış merkezleri tekel olamaz ve fiyat üzerinde pazarlık yapamaz. Ülkedeki fiyatlar esas olarak toptancı hal işletmecileri tarafından artırılıyor.

Bu ekonomi uzmanı şunları kaydetti: Yasaya göre perakende mağazalarda fiyatı ayarlamak mümkün değil. Kimse gelip neden elmaları bu fiyata satıyorsunuz diye soramaz. Piyasa oyuncularının fiyatlarını artırmaması için rekabetçi bir ortam yaratılmalıdır.Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Fonu