Türkiye’nin Ukrayna’ya yaklaşımı; Savaşın uzaması Ankara’nın lehine mi? – Son bölüm

Uluslararası grup Tasnim haber ajansına göre, bu makalenin önceki bölümünde bazı boyutlara değindik. Erdoğan hükümetinin Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşa yönelik pragmatik politikasından bahsettik.

Ukrayna’ya insansız hava aracı satmanın ve Karadeniz bölgesinde daha fazla nüfuz sahibi olma ihtimalinin yanı sıra yüzlerce zengin Rus’un da bulunduğunu söyledik. Fonlarını Türkiye’ye aktaran Ankara hükümeti her iki taraftan da puan aldı.Bu sırada Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması nedeniyle NATO askeri ittifakına yeni üyelerin katılması sorunu ortaya çıktı ve Türkiye İsveç’e katılmayı kabul edebildi. NATO, Amerika’dan taviz alsın ve Amerika’dan F-16 savaş uçağı alma sözü versin.

Fakat tüm bu tavizlere rağmen durumun tamamen Türkiye’nin lehine olduğu söylenemez. Türkiye’nin NATO ve Batı ile ilişkilerinin doğası ve Türkiye’nin Karadeniz’deki coğrafi konumu nedeniyle, Türkiye’nin çıkarları konusunda bir tür kırılganlık ve belirsizlik mevcut. Türkiye’nin Batı ile geleneksel ilişkileri. Bu arada bir grup da Rusya’yla ilişkileri sürdürmenin Türkiye’ye maddi açıdan değerli faydalar sağlayacağına inanıyor.

Fakat genel bir değerlendirme yapmak gerekirse, Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye’nin olumsuz senaryolarından biri de Türkiye’nin bir istasyon haline gelmesidir. Türkiye’nin tercihi Doğu ile Batı arasındadır.

Türkiye-Ukrayna ilişkilerinin hızla büyümesinin nedenleri
kısa dönem Ukrayna’nın bağımsızlığını kazanmasının ardından 3 Şubat 1992’de Ankara ile Kiev arasında diplomatik ilişkiler kurulmuş ancak ilişkilerin en üst düzeyde gelişmesi Erdoğan dönemine ilişkindir.Türkiye-Ukrayna ilişkileri Stratejik Konsey mekanizmasıyla (YDSK) 2011 yılında stratejik ortaklık seviyesine yükseltildi. 2019 yılında taraflar arasındaki ticaret hacmi 4.881 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ancak Türk müteahhitlerin Kiev pazarına çok kısa sürede girdiği ve Ukrayna’da faaliyet gösteren 600’e yakın Türk firmasının üçüncü ülkeler üzerinden yaptığı toplam yatırımın 4 ila 5 milyar dolar arasında olduğu, ayrıca Türkiye’nin taahhüt ettiği 184 projenin toplam değerinin de belirtildiği belirtildi. Ukrayna’nın bugüne kadarki büyüklüğü 6,28 milyar dolardır. Yalnızca 2018 ve 2019 yıllarında Türkiye’ye gelen Ukraynalı turist sayısı toplam 3 milyon kişiye ulaştı. Türkiye’nin Kiev’deki büyükelçiliğinin yanı sıra Odessa ve Kharkiv’de de konsolosluğu bulunmaktadır.

Geçtiğimiz yıllarda Türkiye-Ukrayna ilişkilerinin gelişmesindeki ana aracılardan biri, Ukrayna’nın ekonomik pazarının avantajlarından, ülkenin kaynaklarından, tarım olanaklarından faydalanılması ve ayrıca Türkiye’nin Karadeniz’deki nüfuzunun artma ihtimali olmuştur.

Adalet ve Kalkınma Partisi’ne yakın siyasi analist ve “Siyasi, Ekonomik, Sosyal Araştırmalar” (SATA) adlı düşünce kuruluşunun üyesi olan Morad Peririnchchi, Türkiye’nin Ukrayna’daki hedefleri hakkında şunları söyledi: “Türkiye’nin uzun süredir… Dönemin hedefi krize kapsamlı bir çözüm bulmak ve Doğu Avrupa ile Karadeniz’de kalıcı barışı garanti altına almaktır. Orta vadede Ankara’nın arabuluculuğuyla ikili görüşmeler gerçekleştirme hedefi önkoşul gibi görünse de Ankara’nın uzun vadeli hedeflere ulaşma yönünde girişimleri devam ediyor. Bu durumun gerçekleşmesinde Türkiye’nin etkisi ve katkısı yadsınamaz bir başarıdır. Bu başarı tesadüfi değildir. Şu anda Türkiye’nin çatışmaları sona erdirme ve kapsamlı çözüm bulma çabalarının sona erdiği söylenemez. Ankara’nın şartlara göre kolaylaştırıcılıktan arabuluculuğa, barışı garanti altına almaya kadar birçok rolü var ve görünen o ki Erdoğan bu planlarından vazgeçmeyecek.”

Türkiye yüzünü Doğu’ya mı çevirdi?
Batı’dan uzaklaşmak, NATO’dan ayrılmak, Rusya ve Çin ile ilişkileri geliştirmek, Doğu’ya dönmek, Asya’ya dönmek gibi kavram ve hedefler, Türkiye’de özel hayranları olan kavramlar arasında yer alıyor ve bu sloganları destekleyen parti ve siyasetçiler, Türkiye’nin Batı’dan ayrılıp Doğu’ya katılması gerektiğine inanıyor.

Uzun zamandan beri eksen değişikliği kavramı Türkiye’nin dış politikası tartışılıyor ve özellikle Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füzelerini satın almasının ardından Rusya ile stratejik ittifak ihtimali gündeme geldi.

Ancak Türkiye’nin çıkarları ve politikaları nedeniyle Rusya’nın çıkarları ve politikaları gündeme geldi. Rusya, Suriye, Libya ve Ukrayna gibi çatışma bölgelerinde birbirine karşı, bu iki ülkenin stratejik müttefik olarak değerlendirilebileceğini düşünmek yanlış.Ukrayna hükümeti destekliyor. Açık bir ifadeyle, Türkiye, Kırım’ın yeniden Ukrayna’ya bağlanmasını kararlı bir şekilde istiyor ve Ukrayna Savunma Bakanlığı’nın Tatar kökenli bir Türk’e atanması da Erdoğan’ın hükümet yetkililerini memnun etti. yaptırımları ihlal etmek. Ama Türkiye’nin Ukrayna’daki zorlukları ve sıkıntıları bir iki değil! Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenlik haklarını korumak bir öncelik olsa da, Rusya’nın enerji kaynaklarına olan bağımlılığı, Türkiye’nin Kremlin ve Putin’in desteğine giderek daha fazla ihtiyaç duymasına neden oluyor.

Savaşın uzaması Türkiye’nin çıkarına mı?
Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş uzarsa NATO’nun Rusya’ya daha fazla baskı yapması gerekecek. Daha kesin ve hedefli olmak gerekirse, Türkçe araçlar da var. Türkiye’nin Karadeniz’e yakın coğrafi konumu nedeniyle Erdoğan hükümeti yalnızca Batı’nın bazı savunma taleplerini kabul etmekle kalmayacak, aynı zamanda Rusya’ya karşı mali yaptırımlara uyma alanına da katılmak zorunda kalacak ve şüphesiz ki, böyle bir şey Rusya’nın olumsuz tepkisine neden olabilir ve Türkiye’yi zor durumda bırakabilir.

Fakat diğer taraftan Rusya ile Ukrayna arasındaki müzakereler barış ve nihai anlaşma noktasına yaklaşsa bile Kırım Ankara ile Moskova arasındaki mesele çözümsüz kalacak.

Genel bir değerlendirmeyle, savaşın uzaması Türkiye açısından dengeleri zor ve kırılgan hale getirecek ve bu durum göz önüne alındığında mümkün. Ankara’nın bariz ekonomik bağımlılığı Moskova’ya, Erdoğan hükümeti için durum daha da zorlaşacak.

mesajın sonu/